Thức ăn là 1 trong những yếu tố quan trọng nhất, quyết định sự phát triển và năng suất của vật nuôi. Để lựa chọn được loại thức ăn chăn nuôi heo phù hợp, bà con cần quan tâm đến các yếu tố như đặc điểm vật nuôi, mô hình và điều kiện chăn nuôi. Hiện nay trên thị trường đang có các loại thức ăn chăn nuôi heo nào? Thành phần và cách sử dụng của nó ra sao? Mời bà con cùng BCC Nutrition tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Các thức ăn chăn nuôi heo theo chức năng dinh dưỡng
Thức ăn chứa nhiều chất đường bột
Đường bột chiếm tỷ trọng lên đến 70-80% khẩu phần ăn cơ bản của heo. Tùy theo từng giai đoạn tăng trưởng mà tỷ trọng sẽ khác nhau. Chức năng chính của các thức ăn này là cung cấp năng lượng cho heo hoạt động. Đồng thời nó tạo ra lượng mỡ cần thiết cho heo.
Một vài loại thức ăn chăn nuôi heo chứa nhiều chất đường bột là: gạo, ngô, khoai lang, khoai mì, cám,….
Thức ăn chứa nhiều đường bột dùng để chăn nuôi heo
Thức ăn chăn nuôi heo chứa nhiều đạm
Tùy vào giai đoạn tăng trưởng hay sinh sản mà đạm sẽ chiếm khoảng 12 – 23% trong khẩu phần ăn cơ bản của heo. Đạm là yếu tố giúp heo tăng trưởng và sinh sản thuận lợi.
Thức ăn chứa nhiều đạm thường được dùng cho heo chia làm 2 loại:
+ Có nguồn gốc từ động vật: bột cá, cá tươi/khô, cua, tôm, bột thịt trong công nghiệp,…
+ Có nguồn gốc từ thực vật: đậu nành, đậu xanh, bánh dầu dừa, bánh dầu phộng, bánh dầu đậu nành,…
Thức ăn chứa nhiều đạm dùng để chăn nuôi heo
Thức ăn chứa nhiều chất xơ
Tuy không chiếm tỷ trọng cao trong khẩu phần ăn cơ bản của heo, chỉ khoảng 3-5% nhưng chất xơ lại là một chất quan trọng đối với sự phát triển của heo. Nó giúp heo dễ tiêu hóa và cung cấp thêm 1 vài loại vitamin và chất khoáng.
Các loại thức ăn chứa nhiều chất xơ thường dùng cho heo là: rau lang, rau muống, bèo, bột cỏ, các loại cỏ,…
Thức ăn chứa nhiều chất xơ dùng để chăn nuôi heo
Thức ăn chăn nuôi heo cung cấp các chất dinh dưỡng bổ sung
Các chất dinh dưỡng cần bổ sung cho heo bao gồm: các loại vitamin, khoáng, acid amin, acid béo… chỉ chiếm 1-3% trong khẩu phần ăn cơ bản của heo. Tuy vậy nó lại là những chất không thể thiếu trong quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng khác. Từ đó heo có thể sinh trưởng, sinh sản điều hòa và có sức đề kháng tốt.
Các loại thức ăn cho heo chứa các chất dinh dưỡng bao gồm: bột xương (chứa nhiều vôi, lân), bột vỏ sò, các chế phẩm tổng hợp (prémix) cung cấp các loại khoáng như: lân (P), vôi (Ca), muối (NaCl), đồng (Cu), sắt (Fe), kẽm (Zn),… và các loại vitamin A, D, K, E, B12, B1, B6, PP,…
Thức ăn chứa chất dinh dưỡng bổ sung dùng để chăn nuôi heo
>> Xem thêm: Hiểu rõ về những bệnh do dinh dưỡng ở heo
Các thức ăn chăn nuôi heo sử dụng cho các mô hình chăn nuôi
Thức ăn tự pha trộn
Là các loại thức ăn có thể tự pha trộn tại chỗ. Ưu điểm của loại thức ăn này là chi phí thấp nhưng tốn công lao động mua và trộn thực liệu. Và loại thức ăn sẽ thay đổi tùy theo giai đoạn sinh trưởng, sinh sản của heo.
Ngoài ra, vì phải mua từng loại thực liệu với khối lượng nhỏ nên chất lượng khó kiểm soát, độ an toàn vệ sinh không đảm bảo. Thời hạn sử dụng của loại thức ăn này cũng ngắn.
Thức ăn tự pha trộn cho heo
Dưới đây là 1 vài công thức tự trộn thức ăn cho heo nái trong giai đoạn nuôi con và mang thai mà bà con có thể tham khảo:
Thành phần thức ăn (được tính trên 100kg) |
Giai đoạn mang thai | Giai đoạn nuôi con |
Bắp/tấm |
55 |
54 |
Cám |
28,5 |
26,5 |
Bột đậu nành rang |
5 | 8 |
Bánh dầu đậu phộng |
4 |
4 |
Bột cá lạt | 6 |
6 |
Prémix khoáng |
1 |
1 |
Prémix vitamin | 0,5 |
0,5 |
Thức ăn chăn nuôi heo dạng hỗn hợp toàn phần
Là loại thức ăn được sản xuất chuyên nghiệp, được pha trộn phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của từng giai đoạn. Ưu điểm của loại thức ăn này là thành phần dinh dưỡng được pha trộn, tính toán cân đối. Đồng thời chất lượng thực liệu được đảm bảo, kiểm soát chặt chẽ. Độ an toàn và thời gian bảo quản cũng cao hơn so với thức ăn tự phối trội.
Loại thức ăn này còn được gọi là “thức ăn bao” dùng cho các cơ sở chăn nuôi có quy mô trung bình đến lớn. Nó giúp giảm công sức mua và trộn thực liệu.
Thức ăn cho heo dạng hỗn hợp toàn phần
Thức ăn hỗn hợp có 2 loại: dạng viên và dạng bột mịn. 2 dạng này chỉ khác nhau về cấu trúc, hình thức để phù hợp với đặc điểm tiêu thụ của heo trong từng giai đoạn. Còn về giá trị dinh dưỡng là như nhau.
Với quy mô chăn nuôi heo nhỏ, tự trộn được thức ăn thì vẫn nên sử dụng loại thức ăn hỗn hợp này để cho heo con tập ăn để đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Để có thể lựa chọn đúng loại thức ăn phù hợp cho từng lứa tuổi, giai đoạn của heo, bà con cần đọc kỹ các thông tin thành phần dinh dưỡng trên bao bì như: tỷ lệ % đạm, năng lượng trao đổi, canxi, xơ, phốt pho, béo,…
Thức ăn đậm đặc chế biến công nghiệp
Loại thức ăn này cũng được sản xuất công nghiệp. Nhưng cơ sở sản xuất chỉ pha trộn các loại thực liệu chức nhiều chất xơ, đạm và chất bổ sung. Còn khi cho ăn, cơ sở chăn nuôi sẽ trộn cùng các loại thức ăn chứa nhiều đường bột theo tỷ lệ nhà sản xuất hướng dẫn.
Loại thức ăn này được sản xuất phù hợp với từng giai đoạn tăng trưởng. Các cơ sở sản xuất sẽ có 1 chút sự khác biệt về thành phần thực liệu và tỷ lệ pha trộn. Do đó, bà con cần chú ý xem xét các yếu tố này khi mua và sử dụng.
Thức ăn đậm đặc chế biến công nghiệp
Thức ăn đậm đặc có ưu điểm là phù hợp với chăn nuôi quy mô nhỏ đến trung bình ở vùng nông thôn. Tại các vùng này thường có sẵn hoặc dễ dàng tìm mua các thực liệu chứa chất đường bột nên sẽ giảm được chi phí so với loại thức ăn hỗn hợp. Ngoài ra, nó còn dễ dàng chuyên chở hơn.
Thức ăn chăn nuôi heo bổ sung
Ngoài bột xương, bột vỏ sò,… thì hầu hết thức ăn bổ sung đều được chế biến ở dạng chế phẩm prémix dùng để pha với nước hoặc trộn với thức ăn. Các loại chế phẩm này phổ biến là các loại vitamin, men, khoáng, acid amin,…
Mỗi loại sẽ có thành phần, hàm lượng các chất dinh dưỡng, tỷ lệ pha trộn khác nhau. Bà còn cần xem kỹ thông tin trên nhãn để sử dụng đúng. Thông thường khi sử dụng loại thức ăn hỗn hợp hay đậm đặc chất lượng tốt thì không cần sử dụng thức ăn bổ sung.
Một vài lưu ý khi sử dụng thức ăn chăn nuôi heo
– Nếu bà con tự pha trộn thức ăn thì nên chọn thực liệu mới, có mùi thơm đặc trưng, không ẩm mốc,… từ nơi cung cấp chất lượng.
– Nếu sử dụng thức ăn chăn nuôi heo dạng hỗn hợp hoặc đậm đặc thì cần lưu ý đến thời hạn, hướng dẫn sử dụng, cách bảo quản. Đặc biệt là không tự ý tăng giảm hay bổ sung thêm thức ăn khác ngoài hướng dẫn của nhà sản xuất.
– Thức ăn và cách cho ăn cần duy trì ổn định. Hạn chế thay đổi thức ăn. Nếu cần phải đổi thì hãy chuyển dần từ ít đến nhiều. Việc thay đổi đột ngột có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở heo.
– Theo dõi trọng lượng của heo để điều chỉnh thành phần dinh dưỡng trong thức ăn phù hợp. Dùng cân để biết chính xác trọng lượng. Hoặc có thể đo vòng ngực và chiều dài thân của heo nái rồi quy ra trọng lượng.
Lưu ý khi sử dụng thức ăn chăn nuôi heo
Ngoài ra,…
– Cho heo ăn quá nhiều rau là không cần thiết. Vì chúng chủ yếu chứa chất xơ và nước, ít chất dinh dưỡng. Mỗi heo nái chỉ nên bổ sung từ 0.5 – 0.8kg rau xanh mỗi ngày tùy trọng lượng. Với heo sinh sản thì cũng không ăn quá nhiều hèm vì có thể ảnh hưởng không tốt đến thai nhi.
– Cho heo ăn thức ăn tốt nhất ở dạng khô hoặc sệt (sử dụng núm uống tự chảy). Hạn chế cho heo ăn dạng lỏng, nấu chín vì vừa tốn công sức, tốn nhiên liệu nấu mà lại không cung cấp đủ dinh dưỡng cho heo.
– Sử dụng nguồn nước sạch cho heo uống và tắm rửa. Nên sử dụng núm uống tự chảy. Vì vừa tiện sử dụng, vừa có thể dùng để phòng trị bệnh hoặc pha các chế phẩm prémix. Nên tắm cho heo 1-2 lần/ngày. Và luôn giữ chuồng trại sạch sẽ, thoáng mát. Nếu nuôi heo quy mô lớn bằng chuồng lồng thì có thể lắp đặt hệ thống phun sương, ống nhỏ giọt. Vì để tiết kiệm nước và công sức lao động.
Hy vọng với những thông tin mà BCC Nutrition mang đến đã giúp bà con hiểu hơn về các thức ăn chăn nuôi heo phổ biến hiện nay. Nếu trong quá trình chăn nuôi cần tư vấn để chế độ dinh dưỡng, thức ăn cho vật nuôi, bà con có thể liên hệ BCC Nutrition để được tư vấn miễn phí nhé.
BCC Nutrition – Vi sinh Việt cho người nuôi Việt